فیزیوتراپی چیست و دقیقا چه کار می کند ؟
فیزیوتراپی رشته ای از پزشکی است که به افراد کمک می کند تا سلامت استخوان ها و عضلات خود را بازیابند. چند اتفاق در بدن آنها بیفتد ، حرکت ، قدرت و کارایی عضو آنها افزایش پیدا کند. در ضمن درد آنها نیز بهبود پیدا کند.
فیزیوتراپی دقیقا چه کار می کند ؟
فیزیوتراپ با انواع آموزش دادن و انجام حرکات فعال (active) و یا غیر فعال (passive) عضلات ، ماساژ و دستکاری باعث بهبود عضلات می شود. حرکات فعال ، حرکاتی است که خود ما انجام می دهیم و فیزیوتراپ بر آن نظارت می کند حرکات غیر فعال یعنی حرکاتی که فیزیوتراپی انجام می دهد مثلا دستم را می گیرد و خم می کند.
آیا همه فیزیوتراپیست ها یک طور کار می کنند؟
نه فیزیوتراپی همانند اکثر رشته های پزشکی به شاخه های مختلفی تقسیم می شود که شامل شش شاخه است. فیزیوتراپی اطفال ، فیزیوتراپی پیرها ، فیزیوتراپی سیستم تعادلی ، فیزیوتراپی سیستم عصبی ، فیزیوتراپی ارتوپدی و فیزیوتراپی قلبی-عروقی که به بیماران پس از عمل قلب کمک می کنند.
چه مدت باید بیمار فیزیوتراپی شود ؟
فیزیوتراپی معمولاً از شروع صدمه تا خاتمه صدمه بهبود پیدا می کند انجام می‌شود. برای صدمات کوچک معمولاً ۲ تا ۳ جلسه فیزیوتراپی کافی است. اما برای صدمات نسج نرم، عضلانی و استخوانی معمولا دو ماه فیزیوتراپی لازم است زیرا دو ماه طول می‌کشد تا بیماری های نسج نرم و عضلانی و استخوانی بهبود یابند.
آیا فیزیوتراپیست ماساژ هم می دهد؟
ماساژ یکی از کارهایی است که فیزیوتراپیست انجام می دهد. ماساژ باعث شل شدن عضلات می شود ، علاوه بر آن ماساژ باعث حرکت بهتر مفاصل نیز می شود. معمولاً توصیه می‌کنیم که ماساژ ها توسط فیزیوتراپیست ها انجام شود تا افراد غیر فیزیوتراپیست. بعضی از فیزیوتراپیست ها از طب سوزنی هم استفاده می‌کنند که باعث آزاد شدن موادی به نام اندورفین در مغز می‌شود که به بیماری کمک می‌کنند و بعضی از فیزیوتراپیستها نیز داخل گره های عضلانی سوزن هایی را فرو می‌کنند که به آن سوزن زدن خشک Dry needling می گویند.
مشاهده بهترین تجهیزات فیزویوتراپی و توانبخشی
عوارض فیزیوتراپی چیست؟
عوارض فیزیوتراپی شامل خستگی در حساس شدن عضلات ، یعنی وقتی که به عضلات دست میزنیم و فشار می دهیم کمردرد و یا خون مردگی در دست و پا ایجاد می شود.
فیزیوتراپی دیسک کمر چگونه انجام می شود؟
از قدیم الایام قبل از اینکه داروهای ضد التهاب برای درمان دیسک کمر کشف شود در واقع از فیزیوتراپی برای درمان کمردرد و دیسک کمر استفاده می کردند. بعدها با پیدایش علم جدید فیزیوتراپی به صورت یک رشته مستقل درآمد. برای درمان بیماری دیسک کمر در فیزیوتراپی از روش هایی مانند گرم کردن یا سرد کردن کمر استفاده می کنند. افزایش حرارت و گرم کردن باعث افزایش جریان خون در کمر انسان می شود. با افزایش جریان خون مواد سمی از کمر انسان دور می شود. زیرا این مواد باعث جلب گلبولهای سفید به مرکز ضایعه یعنی کمر شده و باعث ایجاد درد کمر می شود. سرد کردن کمر هم باعث کم کردن سرعت هدایت جریان عصبی ، جریان های الکتریکی و در نتیجه کاهش درد می شود. این دو کار را حرارت درمانی یا ترموتراپی می نامند ولی در فیزیوتراپی از اشعه درمانی هم استفاده می شود. برای این کار از اشعه لیزر به صورت لیزر کم توان و پرتوان استفاده می‌شود. لیزر ، بافتهای عمقی زیر پوست را گرم می کند و در نتیجه باعث بهبود التهاب می شود. علاوه بر این از لامپ های مادون قرمز و ماورای بنفش نیز برای درمان دیسک کمر استفاده می شود. نوع سوم درمان فیزیوتراپی برای دیسک کمر استفاده از ماساژ و کشش کمر می باشد که مجموعه این ها را در اصطلاح پزشکی مانیپولاسیون می گویند. بالاخره نوع چهارم فیزیوتراپی که در درمان دیسک کمر استفاده می‌شود ورزش درمانی است. ورزش های مناسب باعث کم شدن فشار داخل دیسک و افزایش قدرت عضلانی ، کم کردن اسپاسم عضلانی و بالانس کردن عضلات اطراف ستون مهره ها و نیز تنظیم مفاصل پشت ستون مهره ها ( فاست ها ) می شود.
درمان پارگی دیسک کمر با فیزیوتراپی چگونه است ؟
اصولاً دیسک کمر ، بیماری های متفاوتی پیدا می‌کند که شامل از دست دادن آب دیسک ، پیدایش ترک‌ها و بالاخره پارگی یا فتق دیسک می باشد. بهترین درمان برای دیسک پاره شده یا فتق دیسک استفاده از کشش کمر و مانیپولاسیون یا دستکاری ستون مهره هاست که سعی در جا انداختن دیسک کمر می کنند و در درجه بعد استفاده از گرما یا سرما و اشعه لیزر به منظور کاهش التهاب و برطرف کردن اسپاسم عضلانی می باشد. استراحت مطلق معمولاً در درمان پارگی دیسک توصیه نمی‌شود. بلکه بالعکس توصیه می‌شود که با انجام ورزش های مخصوص حرکت را به ستون مهره ها برگردانند و از قدرت شفابخشی خود بدن برای درمان پارگی دیسک استفاده کنند.
آیا دیسک گردن با فیزیوتراپی درمان می شود؟
فیزیوتراپی در اغلب موارد باعث بهبود بیماری دیسک گردن می شود و در بعضی مواقع اثرات آن بلافاصله بعد از فیزیوتراپی ظاهر می شود و درد بیمار کمتر می شود و مخصوصا پس از بهبود درد ناشی از دیسک ، لازم است که حرکات ورزشی برای بیمار شروع شود و تا دیسک جا رفته دوباره پیدا نکند. اتفاقا انجام فیزیوتراپی از قدیم‌الایام قبل از پیدایش داروها و جراحی برای درد گردن انجام می شده است.
آیا کسی که دیسک گردن دارد می تواند ورزش کند؟
بله ، با انجام ورزش های مخصوص که برای بیماران مبتلا به دیسک گردن توصیه شده است با تقویت عضلات خم کننده ( فلکسور گردن ) و همچنین اصلاح وضعیت گردن، بهبود قوس گردن و کشش عضلات گردن ، ورزش می تواند یکی از اصول درمانی بیماریهای گردن باشد.
فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاع
یکی از اصول درمانی اصلی برای تنگی کانال نخاعی استفاده از فیزیوتراپی است که شامل چندین مرحله است:
۱- یکی از مراحل عمر کشش است کشش باعث کاهش فشار به مفاصل ستون مهره ها می شود.
۲- آموزش طرز صحیح راه رفتن و ایستادن اصطلاح pasture نامیده می شود.
3- ورزش سوم ورزش جهت تقویت عضلات
۴ - درمان هایی که با دست انجام می شود که اصطلاحا منوال تراپی نامیده می شود شامل ماساژ و تنظیم فاست ها
۵- درمان با حرارت یا ترموتراپی که شامل استفاده از گرما برای بهبود جریان خون عضلات و نسج نرم و بافت های نرم و نیز درمان با سرما و یخ که برای بهبود درد می باشد.
آیا فیزیوتراپی در درمان تنگی کانال نخاعی موثر است ؟
در حدود ۵۰% موارد با انجام فیزیوتراپی راه رفتن بیمار بهتر می شود. مسافتی که بیمار می تواند راه برود بهبود پیدا می‌کند و زمان ایستادن بیمار نیز بیشتر می‌شود. درد و گزگز و سوزش و بیمار بهتر می‌شود.
مدالیته های فیزیوتراپی
هنگامی که شما برای فیزیوتراپی می روید از دستگاه‌های مختلفی استفاده می شود که هر کدام از اینها یک مدالیته گفته می شود.
۱- گرما یا هات پک hot pack :
در این مدالیته فیزیوتراپ ، حوله های مخصوصی را که معمولاً مرطوب و گرم است در محلی که قرار است درمان شود قرار می‌دهد. چون گرما چند اثر مفید در بدن شما انجام می دهد:
۱- باعث آزاد شدن و شل شدن عضلات سفت شده می باشد.
۲- گرما باعث آرام شدن و relax شدن بافت های صدمه خورده و ملتهب می شود.
۳- گرما باعث کاهش درد می شود برای اینکه فشار داخل عضله را کم می‌کند و اسپاسم و انقباض عضلانی را کم می‌کند.
۴- گرما باعث افزایش قطر رگ‌های خونی می‌شود.
در نتیجه جریان خون به آن ناحیه افزایش پیدا کرده و مواد سمی مانند پروستاگلاندین‌ها یا ماده درد که باعث جذب گلبولهای سفید می شوند و از طریق جریان خون خارج می‌شود. به طور کلی گرما در بیمارانی اسپاسم یا انقباض عضلانی دارند یا عضلات آنها در اثر کش آمدن زیاد ، دچار پارگی های مختصر شده است و همچنین از کسانی که از درد مفاصل رنج می‌برند از درمان با گرما نیز می توانند سود ببرند.
۲- سرما درمانی یا کرایوتراپی :
سرما درمانی توسط ژل های یخ زده انجام می شود. از سرما در درمان درد و التهاب استفاده می شود. در واقع در این روش درمانی ژل های یخ زده را همراه با یک حوله مرطوب دور ناحیه آسیب دیده می بندند. سرما باعث کاهش حرارت و سرد شدن پوست ، عضله و بافتهای صدمه دیده بیمار می شود. سرما چند خصوصیت دارد :
۱- باعث کاهش التهاب می شود.
۲- کاهش حرارت داخل بافت ها باعث کاهش التهاب می شود.
مشاهده بهترین انواع پارالل بار فیزیوتراپی
یعنی سرما باعث کاهش جریان خون و کاهش ورم می شود و در نتیجه بیمار درد و تورم کمتری را حس می کند. روش دیگری از سرما درمانی استفاده از ماساژ یخ است. در این موارد فیزیوتراپ ظرف های پر از یخ را از فریزر بیرون می‌آورد و بافت صدمه خورده را با آن ماساژ می دهد. باید دقت کنیم که ماساژ با یخ اگر بیش از یک تا ۳ دقیقه انجام شود ممکن است به پوست صدمه برساند.
۳- امواج اولتراسوند یا امواج فوق صوت
در این روش از امواج با فرکانس بالا یا پایین استفاده می کنند. این امواج از بافت ها و نیز از رگ ها عبور می کنند و داخل عضله می‌شوند و باعث گرم شدن عمقی بافت‌هایی مانند عضله می شوند. درنتیجه باعث شل شدن و آزاد شدن ریلکس شدن بافت های نرم و عضله می شوند. بنابراین در درمان اسپاسم و سفت شدن عضلات موثرند. علاوه بر این امواج ماوراء صوت یا اولتراسوند باعث می‌شوند که گرما ایجاد شود و رگها گشاد شوند ، جریان خون آن ناحیه زیاد شود و این کمک به بهبود ضایعه می کند.
۴- فونوفورزیس phonophoresis
فونوفورزیس در واقع یک نوع اولترا سوند است. در این روش مواد درمانی و ضد التهابی مانند دگزامتازون از راه پوست با کمک امواج اولتراسوند وارد بافت های عمقی زیر پوست می شوند. در این روش دارو را داخل ژل ریخته و ژل را بر روی بافت صدمه دیده می گذارند و سپس با کمک التراسونیک به زیر پوست هدایت می کنند.
۵- تنس Tens یا Trans Cutaneous Electrical Stimulation :
Trans Cutaneous Electrical Stimulation که معنی فارسی آن یعنی تحریک الکتریکی از طریق پوست می باشد. در این روش چند الکترود در اطراف محلی که دچار التهاب شده است گذاشته می شود و سپس دستگاه تنس را روشن می کنند و آن را به الکترود ها متصل می نمایند. در واقع جریان الکتریکی از یک الکترود شروع و به الکترود دیگر می رسد و در این راه از پوست عبور می کند و آنرا تحریک می کند. برای اینکه بهتر به مکانیزم دستگاه Tens آشنا شوید ، اجازه دهید برای شما مثالی بزنم.
فرض کنید انجام کار مثلا زدن میخ به دیوار ، چکش به انگشتان دست چپ شما می خورد.اولین واکنش ناخودآگاه شما چیست؟بی اختیار چکش را میاندازند و انگشت تان را با دست دیگر یعنی دست راست محکم فشار می دهید. در واقع طبق تئوری Gate theory of the pain ثابت شده است که اگر هنگامی که درد ایجاد می شود امواج الکتریکی غیر دردناک به طرف نخاع بفرستیم ، نمیگذارد که امواج الکتریکی دردناک وارد نخاع شده و به مغز منتقل شوند و در نهایت به صورت درد حس شوند. آقای Melzak به خاطر همین تئوری که تئوری دروازه gate نامیده می شود برنده جایزه نوبل شد. پس به طور خلاصه با این روش ما با تحریک پوست مانع انتقال امواج دردناک به نخاع و مغز می شویم.حتی اگر میزان جریان الکتریکی دستگاه را اضافه کنیم باعث انقباض عضلانی نیز می‌شویم و خود انقباض عضلانی باعث افزایش جریان خون شده و به بهبود التهاب کمک می کند. باید توجه داشت که هنگام استفاده از تنس ، بیمار یک احساس ناخوشایندی مانند گزگز در پوست خود حس می کند. نکته جالب این است که این دستگاه تنس Tens امروز به صورت دستگاه‌های قابل حمل در آمده است، که بیمار می تواند آن را در جیب خود بگذارد و هر موقع که احساس درد می کند الکترودها را به ناحیه دردناک وصل کند و دستگاه را که با باتری کار می کند روشن کند و درد کمتری را حس کند.
۶- Iontophoresis آیونتوفورزیس :
در این روش درمانی داروهای ضد التهاب در ناحیه دردناک، بر روی پوست قرار داده شده ، دارو از طریق امواج الکتریکی به زیر پوست در واقع در داخل عضلات ، تاندون ها و لیگامان ها وارد می شود. با روش آیونتوفورزیس داروهای ضد التهاب مختلفی را می توان به زیر پوست وارد کرد. تفاوت آیونتوفورزیس با فونوفورزیس این است که در آیونتوفورزیس از جریان الکتریکی برای انتقال دارو استفاده می شود در صورتی که در فونوفورزیس از امواج اولتراسوند برای انتقال دارو استفاده می شود.
۷- درمان با نور
در این روش در واقع از طیف‌های مختلف نوری استفاده می شود ، مانند استفاده از نور ماورا بنفش که با استفاده از یک لامپ بنفش رنگ تولید می شود و نور ماوراء مادون قرمز که با استفاده از یک لامپ به رنگ قرمز تولید می‌شود. این نورها بافت های عمقی را گرم می کند و باعث کاهش التهاب می شوند.
۸- درمان با اشعه لیزر
اشعه لیزر یکی از پدیده های جالب قرن بیستم است و در واقع برای اولین بار بشر توانست نور را تقویت کند و با آن بتواند کاری انجام دهد مثلاً بتواند بافتی را ببرد یا سوراخ ایجاد کند. امروزه بسیاری از کارهای ظریف که بر روی سنگ ها یا اجسام فلزی و اجسام چوبی انجام می گیرد توسط لیزر انجام می شود. در واقع لیزر وارد کار جراحی هم شده ، امروزه بسیاری از جراحی های چشم و ستون فقرات از طریق لیزر انجام می شود. Laser مخفف Light Amplification Stimulation by Emission Radation است. در واقع اشعه لیزر از طریق دیود های خاصی و ماشین های خاصی تولید می شود. در فیزیوتراپی از لیزر با طول موج مخصوصی استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که وقتی لیزر به بافت صدمه دیده تابانده می‌شود ، باعث افزایش متابولیسم سلولی می‌شود و پدیده التیام را سریعتر می‌کند.
۹- نوارهای کینزیولوژی kinesiology p یا نوارهای K :
اینها درمان های نسبتاً جدیدی است که در درمان فیزیوتراپی درآموزش ورزشکاران ابداع شده است. در این روش نوارهایی در اطراف اندام صدمه دیده بسته می شود که باعث کاهش درد، افزایش جریان خون و بهبود کار عضلات می شود. این نوارها را تا پنج روز بر روی پوست بیمار باقی گذاشت ولی هنوز روشهای درمانی جدید است و اظهار نظر در مورد آنها زود است.
